Zakon o sistemu plata zaposlenih u javnom sektoru („Službeni glasnik RS“, br.18/16, 108/16 i 113/17) koji je stupio na snagu 8. marta 2016. godine i Zakon o zaposlenima u javnim službama koji je stupio na snagu 25. decembra 2017. godine, počinju sa primenom od 1. januara 2019. godine.
Zakon o zaposlenima u javnim službama odnosi se na:
- javne službe osnovane u skladu sa Zakonom o javnim službama – ustanove u oblasti obrazovanja, nauke, kulture, fizičke kulture, učeničkog i studentskog standarda, zdravstvene zaštite, socijalne zaštite, društvene brige o deci, socijalnog osiguranja, zdravstvene zaštite životinja;
- organizacije obaveznog socijalnog osiguranja;
- pravna lica koja se osnivaju ili deluju u skladu sa propisima o javnim službama – ustanove u oblasti turizma i sve druge ustanove koje se po posebnom zakonu osnivaju i deluju kao javne službe (Fond solidarnosti, Zavod za zaštitu prirode, Pravosudna akademija, Akademska mreža Republike Srbije, Akreditaciono telo, Institut za standardizaciju, Republički zavod za socijalnu zaštitu i dr).
Zakon o zaposlenima u javnim službama ne primenjuje se na javna preduzeća i ustanove koje u skadu sa zakonom imaju obavezu privatizacije.
U skladu sa usvojenim zakonima, u 2018. godini proizilaze sledeće obaveze za pravna lica na čije zaposlene se primenjuju odredbe ovih zakona:
- U roku od 90 dana od dana stupanja na snagu Zakona o zaposlenima u javnim službama (do 24. marta 2018. godine) poslodavci imaju obavezu da donesu Pravilnik o organizaciji i sistematizaciji poslova usklađen sa odredbama zakona kojim se uređuje sistem plata u javnom sektoru i ovog zakona
- Pravilnik donosi direktor uz prethodno pribavljenu saglasnost organa upravljanja (osim ako zakonom kojim se uređuje rad javne službe nije drugačije određeno u kom slučaju se primenjuju odredbe posebnog zakona) i nakon zatraženog mišljenja reprezentativnog sindikata kod poslodavca u skladu sa članom 32. Zakona o zaposlenima u javnim službama;
- obavezni elementi Pravilnika utvrđeni su članom 30. Zakona o zaposlenima u javnim službama;
- pri donošenju Pravilnika, javne službe su dužne da se pridržavaju načela za njegovu izradu propisanih članom 31. Zakona o zaposlenima u javnim službama;
- javne službe koje su direktni i indirektni korisnici budžeta RS, AP ili JLS ili korisnici sredstava organizacija obaveznog socijalnog osiguranja dužne su da nazive radnih mesta usklade sa nazivima radnih mesta iz Uredbe o Katalogu radnih mesta u javnim službama i drugim organizacijama u javnom sektoru (u daljem tekstu: Katalog radnih mesta);
- ostale javne službe koje nisu direkni ili indirektni korisnici budžeta ili korisnici sredstava organizacija obaveznog socijalnog osiguranja nazive radnih mesta utvrđuju svojim Pravilnikom pri čemu vode računa da nazivi uporedivih radnih mesta, odnosno radnih mesta na kojima se obavljaju isti ili slični poslovi kao na radnim mestima koja se utvrđuju aktom Vlade, odgovaraju u što većoj meri nazivima iz Kataloga radnih mesta (radi se o pomoćnim i tehničkim poslovima, poslovima podrške delatnosti javne službe koji su utvrđeni u Katalogu radnih mesta kao zajednički poslovi).
- Javne službe dužne su da u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu Pravilnika donesu rešenja kojim se utvrđuju nazivi radnih mesta čije poslove zaposleni obavljaju u skladu sa nazivima iz Pravilnika
- ova rešenja dostavljaju se zaposlenima i ona menjaju se po sili zakona odredbe ugovora o radu koje se odnose na nazive poslova koje zaposleni obavljaju;
- navedenim rešenjima ne može da se vrši premeštaj zaposlenih na druge poslove kod poslodavca.
- U roku od 30 dana od dana donošenja rešenja javne službe su dužne da prijave podatak o radnim mestima iz rešenja u Registar zaposlenih, izabranih, imenovanih i postavljenih lica u javnom sektoru.
- Javne službe dužne su da do početka primene zakona donesu rešenja o koeficijentima za zaposlene u skladu sa odredbama Zakona o zaposlenima u javnim službama
- koeficijenti za radna mesta koja se utvrđuju Katalogom radnih mesta biće utvrđena aktom Vlade koji će biti donet u toku 2018. godine, nakon čijeg stupanja na snagu će javne službe doneti odgovarajuća rešenja o keficijentima;
- okoeficijenti za radna mesta u javnim službama koje radna mesta utvrđuju svojim Pravilnicima (javne službe koje nisu direktni ili indirektni korisnici budžeta ili korisnici sredstava organizacija za obavezno socijalno osiguranje) utvrđuju se opštim aktom te javne službe (kolektivni ugovor ili Pravilnik o radu) koji se donosi uz prethodno pribavljenu saglasnost osnivača (član 110. st. 4. i 5. Zakona o zaposlenima u javnim službama).
- Javne službe su dužne da do početka primene zakona, usklade svoje Pravilnike o radu sa odredbama ovog zakona, ako se prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih utvrđuju Pravilnikom o radu.